Czy IKM to dobre rozwiązanie?

Sytuacja mieszkaniowa w Polsce według oficjalnych danych przedstawia się alarmująco. W kraju brakuje około 3 milionów lokali. Znajdujemy się na w „ogonie” państw członkowskich Unii. Przeciętny rodak ma dla siebie 27 mkw mieszkania, podczas gdy mieszkaniec UE aż 40 mkw. Dogonienie średniej europejskiej nie będzie łatwe.

Od wielu lat podejmowane są długofalowe działania, jednym z nich jest program Mieszkanie dla Młodych, kończy się on jednak w 2018 roku. Obecny rząd rozpoczął wdrażanie programu Mieszkanie Plus. To nowy pomysł na poprawę sytuacji w kraju. Jednym z jego filarów mają być Indywidualne Konta Mieszkaniowe. Prace nad ustawą o nich, zgodnie z zapowiedziami, rozpoczną się w II kwartale tego roku.

Czym są Indywidualne Konta Mieszkaniowe?

Indywidualne Konta Mieszkaniowe mają być szansą dla każdego na zakup własnego „M”. Program ma wspierać oszczędzanie na cele mieszkaniowe. W projekcie nie jest planowany próg dochodowy czy wiekowy. Dzięki temu będzie on sprzyjał szerszemu gronu odbiorców. Minusem jego poprzednika czyli MdM, było ograniczenie wiekowe dyskwalifikujące część zainteresowanych.

Podstawowe założenia IKM

W ramach IKM beneficjenci będą mogli zakładać specjalne konta, na których odkładać będą środki na cele mieszkaniowe. Program nagradzać ma osoby systematycznie oszczędzające. Według wstępnych założeń nie będzie istotna kwota wpłat, lecz ich regularność. Korzyści płynące z IKM mają być wielowymiarowe i obejmą zwolnienie z podatku Belki (tylko do określonej w ustawie kwoty), atrakcyjne oprocentowanie kont i dopłaty od państwa.

Do tej pory zwolnione z 19% podatku od zysków kapitałowych były tylko IKE (Indywidualne Konta Emerytalne). To duży atut planowanego programu. Wszystkie należne odsetki będą kwotą netto, które beneficjent otrzyma dodatkowo do kapitału, jaki zainwestował. Oprocentowanie kont ma być zależne od instytucji finansowych, to one mają decydować o jego wysokości. Dlatego warto szukać wśród propozycji banków i SKOK-ów. Co zaproponują swoim klientom? Tego na razie nie wiadomo. Miejmy nadzieję, że wysokość oprocentowania będzie atrakcyjniejsza niż lokat.

Do specjalnych dopłat od państwa uprawnione zostaną jedynie osoby spełniające określone warunki. Na razie nie są one znane, wiadomo tylko. iż preferowane mają być rodziny z dziećmi, osoby młode, nabywające pierwszą nieruchomość, oraz osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej.

Zaoszczędzone środki z IKM będzie można przeznaczyć na zakup działki budowlanej, domu jednorodzinnego lub mieszkania, budowę domu, wykup udziałów w spółdzielni mieszkaniowej albo wkład własny w TBS. Przewidywana jest także możliwość remontu lub wykończenia nieruchomości.

Minimalny okres oszczędzania na Indywidualnym Koncie Mieszkaniowym ma wynosić 5 lat. Ustawodawca zapowiada możliwość skrócenia tego czasu w szczególnych przypadkach, nawet do 12 miesięcy. Po tym czasie będzie można wypłacić całość lub część środków bez utraty profitów. Jeżeli warunki, na jakich zawarliśmy umowę z bankiem lub SKOK-iem, ulegną zmianie, czyli podniesione zostaną opłaty za prowadzenie konta lub obniżeniu ulegnie jego roczna stopa procentowa, jego posiadacz będzie mógł nieodpłatnie przenieść swoje środki do innej instytucji finansowej. Taka opcja jest przewidywana również po upływie 12 miesięcy od chwili pierwszej wpłaty lub ostatniego przeniesienia konta. To rozwiązanie pozwoli posiadaczom IKM na większą swobodę wyboru banku oraz umożliwi zarządzanie oszczędnościami. Z drugiej strony powinno powstrzymać banki od drastycznych obniżek.

IKM- czy to dobra droga do poprawy sytuacji w Polsce?

Czy Indywidualne Konta Mieszkaniowe powtórzą sukces Mieszkania dla Młodych? To się dopiero okaże. Tak rozchwytywany w chwili obecnej MdM na początku nie cieszył się popularnością, dopiero zderzenie z potrzebami Polaków i nowelizacje ustawy przyczyniły się do wzrostu zainteresowania.

Indywidualne Konta Mieszkaniowe mają być szansą na poprawę sytuacji mieszkaniowej wielu osób. Jego wielkimi atutami są szeroki zakres działania oraz przeznaczenia środków. Minusem: zablokowanie pieniędzy przez długi okres. Nie każdy bowiem może sobie pozwolić na tak długie oczekiwanie. Czasami rozwiązaniem koniecznym staje się jednak kredyt hipoteczny.

W programie pozostaje nadal dużo istotnych niedomówień co do wysokości dopłat. A te będą bardzo istotnie wpływały na zainteresowanie IKM. Nieznane są także wysokości oprocentowania kont. Mają być one zależne od banków i SKOK-ów (bo tylko w nich będzie można zakładać specjalne konta), jednak nie znamy orientacyjnych ich wysokości. Jeżeli okażą się atrakcyjne, wiele osób z pewnością będzie skłonnych oszczędzać na mieszkanie lub remont przez dłuższy czas. Zgodnie z zapowiedziami na dofinansowanie w programie ma zostać przeznaczonych 3 mld złotych do roku 2023. To niebagatelna kwota. Wstępnie informowano, iż dotacje ruszą po całkowitym wygaśnięciu programu Mieszkanie dla Młodych, czyli w roku 2019, i będą finansowane z budżetu państwa z rezerwy celowej.

Indywidualne Konta Mieszkaniowe pomogą wielu Polakom w spełnieniu marzenia o własnym „M” lub chociażby poprawią ich sytuację życiową. Jednak skorzystają z nich osoby gotowe poczekać na realizację planów. Ci, których czas nagli, raczej nie będą skłonni zamrozić swoich środków na tak długi okres. IKM mogą być dobrym sposobem na oszczędzanie, gdyż nagradzać mają systematyczność. Ich posiadacz niejako zobligowany zostanie do regularnych wpłat i dzięki temu zaoszczędzi większe kwoty.

Indywidualne Konta Mieszkaniowe najbardziej atrakcyjne będą dla osób uprawnionych do dopłat. To oni powinni najliczniej skorzystać z oferty. Jeżeli profity płynące z nich płynące okażą się wystarczające, być może części osób uda się uniknąć lub choćby znacząco zmniejszyć kwotę kredytu hipotecznego. Może to być także sposób na zgromadzenie wkładu własnego. IKM nieco inaczej rozwiązuje problem wsparcia młodych ludzi, oferując szerszy zakres celów, np wsparcie budowy domu, co do tej pory było niemożliwe.

IKM – w oczekiwaniu na ustawę

Poprawa warunków mieszkaniowych w naszym kraju to proces, którego realizacja będzie wymagała konsekwencji w działaniu. Tak dużych braków mieszkaniowych nie da się nadrobić w przeciągu jednej dekady. Istotne jest, że problem został zauważony i podjęto próbę jego naprawy. Na efekty działań przyjdzie nam jeszcze poczekać. Czas pokaże, czy IKM-y są słuszną drogą i czy Polacy będą skłonni z nich korzystać. Być może w trakcie trwania programu konieczne stanie się wprowadzenie nowych zapisów, tak jak miało to miejsce z MdM. W niedługim czasie projekt trafi pod obrady. Pierwsze konta będzie można najprawdopodobniej zakładać już od przyszłego roku.

Zainteresowanych tematem IKM-ów zapraszamy na stronę: http://ikm.org.pl/.

opr. E. Kiljańska, ikm.org.pl